Een van de mooie dingen van de winter is, dat je door de bomen kunt kijken. In de zomer is alles dichtbegroeid en mis je elk overzicht wanneer je door de uitgestrekte bossen loopt in de Vallée de Bethmale of de Vallée du Biros. De bomen en het dichte struikgewas houden verborgen wat in de winter zichtbaar wordt en dat is een ongekende hoeveelheid schuren. Ze worden nu niet meer gebruikt. Veel schuren zijn thans niet meer dan ruïnes, waarvan enkel nog een stukje muur is overgebleven, maar er zijn ook schuren die nog intact zijn. Gisteren sprak ik met een van de eigenaren van de gite d'étape van Eylie in de Vallée du Biros, een kenner van de streek. Hij is een studie aan het maken over de schuren in de Vallée du Biros en hij zal er ook een boek over maken. Geschiedenis, de architectuur van de schuren, het leven in de bergen, al dat soort zaken zullen aan bod komen in het boek. Hij vertelde dat er alleen al in de Vallée du Biros 2.500 schuren zijn geweest. Dat is een onvoorstelbaar aantal. Het geeft aan dat het landschap en het leven in de streek er ooit totaal anders uit heeft gezien. De huidige bossen verhullen wat er ooit is geweest. De hellingen werden intensief bewerkt. Gewassen werden verbouwd. Denk aan aardappelen en rogge. Het vee was veelal wat hoger in de bergen te vinden. De schuren werden gebruikt voor opslag. Een dorp als Ayet had een mooi uitzicht op de open vallei, die leven ademde. Alle oudere mensen, die de vroegere tijd hebben meegemaakt, zullen desgevraagd zeggen het jammer te vinden dat er niks meer te zien is. Alleen maar bos. Er gebeurt niks meer. Het doet de mensen pijn dat de bossen het landschap hebben overgenomen.
Vroeger was de Vallée de Bethmale (en ook de Vallée du Biros, mede door de mijnbouw begin vorige eeuw) een bloeiende gemeenschap. Een eenvoudige gemeenschap, een van de armste van de Pyreneeën. Mensen hadden geen geld en leefden in een zelfvoorzienende vallei. Toen de gelegenheid er was, heeft men het moeilijke leven de rug toe gekeerd en is men elders gaan wonen en werken. De dorpen zijn geleidelijk leeg gelopen. Mensen vertrokken en daarmee verdwenen ook de voorzieningen. De twee scholen van Ayet (een jongens- en een meisjesschool) gingen zo'n veertig jaar geleden dicht. Te weinig kinderen. Geen gezin wil zich er nu nog vestigen. Permanente voorzieningen zijn er niet meer. Wel komt er drie keer per week een bakker langs, twee keer per week een slager en een keer per week een kruidenier. Tot drie weken geleden kwam er ook één keer per week een auto van de bank langs. Voor bankzaken. Maar nu niet meer. Het is crisistijd en dan is het natuurlijk heel gemakkelijk te bezuinigen op dit soort voorzieningen. Een paar oude mensen, daar kraait geen haan naar. In het dorpje Sentein, de hoofdplaats van de Vallée du Biros, is nog een kleine school. Deze wordt aan het eind van het schooljaar waarschijnlijk voorgoed gesloten. Te weinig kinderen. Welk gezin wil zich daar dan nog vestigen? En mogelijk heeft dit ook gevolgen voor het busvervoer naar Sentein. Waarom nog bussen laten rijden naar een dorp zonder school? Een verdere leegloop kondigt zich aan. De inwoners van Biros en Bethmale zijn het gewend dat voorzieningen verdwijnen en dat mensen vertrekken. Ze weten wat incasseren is. Het hoort bij het leven, zeggen ze, maar als je ze recht in de ogen kijkt, zie je wat anders.
Pyreneeëngroet,
Ton Joosten
Le Petit Refuge
Van mensen en dingen die voorbij gaan.
BeantwoordenVerwijderenIk heb het vorig jaar aan de lijve ondervonden dat de natuur langzaamaan
zijn plaats begint in te nemen.
Vastgelopen in struikgewas tijdens een wandeling over dergelijke vergeten paden.
We hebben hier het dorp Doel dat
(om andere reden) ook begint leeg te lopen.
Er had iemand op een oude muur de volgende tekst geschreven:
Later, als de vele mooie herinneringen de plaats van mijn verdriet hebben ingenomen,
zal ik misschien kunnen verwoorden,
wat ik nu enkel met tranen kan vertellen.
De ene loopt door de vallei op zoek naar romantiek.
Voor een ander is ze gevuld met weemoed.
Het is goed om de geschiedenis te bewaren en door te geven. Het "nu" is te begrijpen vanuit de geschiedenis en de ontwikkelingen door de tijd heen.
BeantwoordenVerwijderenIn Friesland zie je op het platteland vergelijkbare ontwikkelingen. Dorpen die leeglopen, voorzieningen die weggaan, oude mensen die blijven. Prachtige plekjes met romatiek voor voorbijgangers en "overblijvers" die praten over de goede oude tijd.
Het is mooi dat jij er bent in zo'n dorp als Ayet. Je hebt hart voor het dorp, voelt je er thuis en je geeft iets moois door.
En met jouw aanwezigheid en je Petit Refuge breng je af en toe wat leven in brouwerij.
Wie weet komen er nog eens wat mensen bij met andere doelen. Het zou mooi zijn als e.e.a.zich kan versterken. Dat kan dan ook weer mensen kan aantrekken.De tijd zal het leren.